در منطقه آزاد کیش این پتانسیل وجود دارد که شرکت‌های ایرانی با شرکت‌های خارجی همکاری مشترک داشته باشند. در این زمینه آغاز به کار بورس انرژی در کیش را می توان به فال نیک گرفت. در این جزیره توریستی می‌توان شرایطی را ایجاد کرد که شرکت های بزرگ کشور بتوانند در بورس بین الملل فعالیت کنند. در این زمینه با محمود منزوی زاده، مشاور بین الملل دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد ویژه اقتصادی به گفت و گو نشسته ایم.
به طوركلي مناطق آزاد شامل تحريم هاي جديدي كه آمريكا وضع كرده، مي شوند؟
سازوكارهايي كه براي فعاليت در مناطق آزاد ترسيم شده، اساساً در تضاد با تحريم ها بوده و مي تواند فضاي مناسبي را براي رونق فعاليت هاي اقتصادي كشور فراهم كنند. آنچه مهم است اين كه بايد خودمان دچار خودتحريمي نشويم. مناطق آزاد ايران از جمله منطقه آزاد كيش داراي ظرفيت هاي بالقوه اي است كه بايد به ظرفيت هاي اقتصادي تبديل شوند. ظرفيت هايي كه بتوانند در عرصه رقابت با كشورهاي ديگر در منطقه، جاذبه هاي لازم را براي جذب سرمايه گذار بوجود آورد. اين منطقه با 91 كيلومتر مساحت داراي مزيت هاي مانايي است كه كمتر منطقه اي در منطقه ازآن برخوردار است و همين مزيت هاست كه جاذبه هاي لازم را براي جذب سرمايه گذاري و گردشگر فراهم مي كند. جزیرة كیش در مسیر رفت‌وآمد مهم‌ترین راه‌های تجاری بینالمللی دریایی در خلیج‌فارس و در مركز بزرگترین بازار منطقه واقع شده است. این جزیره از نظر سرمایه‌گذاری برای انتقال كالا به کشورهای حاشیة خلیج‌فارس از توجیه مناسبی برخوردار است. علاوه بر این وجود امكانات مناسب سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، توسعة تجارت و خدمات بازرگانی و مالی در سطح منطقه زمینه را برای گسترش فعالیت‌های اقتصادی در منطقه فراهم كرده است. وجود بازارهای مدرن تجاری و خدماتی، بندرگاه، موقعیت استراتژیك كیش، ایجاد و گسترش نهادهای پولی و مالی و همچنین بورس کالا وخدمات ظرفیت قابل توجهیی را در زمینه فعالیت های تجاری در منطقه ایجاد کرده است به طوری که سالانه نمایشگاه‌های متعددی در كیش برگزار می‌شود و سرمايه گذاران بيشماري از آنجا ديدن مي كنند.
جزيره كيش چه ظرفيت هاي ديپلماتيكي را براي برقراري ارتباط با دنياي آزاد دارد؟
در مسیر اهداف توسعه‌ای کشور، چشم انداز منطقة آزاد کیش به شرح زیر تعریف شده است:
جزیرة زیبای کیش محیطی است امن، آرام و پاک، برترین مقصد گردشگری برای خانواده‌ها، قطب علمی‌ـ‌آموزشی‌ـ‌تحقیقاتی، اين ويژگي ها به طور كلي الگوی توسعة پایدار منطقه را با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و مناسب‌ترین مکان برای سرمایه‌گذاری در منطقة خلیج‌فارس بوجود آورده است. ظرفيت هاي ديپلماتيك اين منطقه براساس ارتباط منطقه اي با كشورهاي حاشيه خليج فارس و كشورهاي عضو آيورا دراقيانوس هند ترسيم شده، كه به لحاظ پتانسيل هاي اقتصادي بيشمار اين كشورها مي توان استفاده لازم را برد. از مزاياي منطقه كيش مي توان به موارد زير اشاره كرد كه فرصت هاي همه جانبه اي را براي رشد اقتصادي و تجاري و گردشگري فراهم مي سازد.
استفاده از تسهیلات گمرکی و معافیت‌های مربوط به حقوق گمرکی و سود بازرگانی برای واردات، صادرات و صادرات مجدد
ـ وجود آب و برق در حد مورد نیاز و پیش‌بینی افزایش تولید و توسعة شبکة توزیع در برنامه‌های آینده
ـ دسترسی به نیروی کار از ملیت‌های مختلف
ـ آزادی مبادلات ارزی و معاملات سهام و ورود و خروج سرمایه (نقدی و غیرنقدی) با تضمین سازمان و بدون تشریفات خاص
ـ وجود تشکیلات سازمانی مناسب و محدودبودن مقررات و آئین‌نامه‌ها و سرعت عمل در امور اداری و قابلیت استقلال عمل
ـ وجود امکان صادرات به داخل کشور براساس میزان ارزش افزوده تولید شده در واحدهای صنعتی
ـ برخورداری از امتیاز موقعیت جغرافیایی ویژة کشور ایران به‌عنوان فصل مشترک میان کشورهای آسیای میانه و حوزه CIS با کشورهای حاشیة خلیج‌فارس و همچنین به‌عنوان گذرگاه مهم ارتباطی اروپا و آسیا
ـ تعلق این جزیره به کشور ایران با جمعیتی بیش از 70 میلیون نفر که خود از بزرگترین بازارهای منطقه به حساب می‌آید، موقعیت توریستی جزیره و جذب حدود 2 میلیون گردشگر در سال، تقویت‌کننده این قابلیت است
ـ سابقة طولانی تاریخی به‌عنوان یک مرکز بزرگ بازرگانی بینالمللی و گردشگری
ـ برخورداری از شرایط آب و هوایی کاملا مناسب در منطقة خلیج‌فارس
ـ وجود یک فرودگاه بین‌الللی 600 هکتاری با 3663 متر طول باند در عرض 45 متر، مجهز به یک ترمینال اصلی به مساحت 8276 مترمربع که قابلیت نشست و برخاست هواپیماهای پهن‌پیکر را درساعات مختلف شبانه‌روز دارد
ـ وجود بندرگاهی با قابلیت پهلوگیری شناورهای با ظرفیت 2 هزار تن که بزودی تا حد پذیرش شناورهای با ظرفیت 10 هزار تن به توسعه خواهد یافت
ـ برخورداری از طبیعتی زیبا، بکر و در نوع خود بی‌نظیر، همراه با سواحلی آرام و دلپذیر
ـ جزیرة کیش دارای جاذبه‌ها و امکانات گردشگری، تفریحی رفاهی و خدماتی مناسبی است که شرایط نسبتاً مساعدی را برای زندگی در این منطقه فراهم کرده است.
اسکلة بزرگ تفریحی به مساحت 10 هزار مترمربع، کشتی به گل نشسته یونانی و غروب زیبای جزیره، شهر باستانی 120 هکتاری حریره که نشان از قدمت طولانی تجارت در کیش دارد، عمارت اعیانی، بندر تاریخی، کاریز، پایاب، مراکز و سالن‌های فرهنگی، فرهنگسرای سنایی، مرکز همایش‌های بینالمللی کیش، تالار شهر، اماکن و مجموعه‌های ورزشی، ورزش‌های آبی و تفریحی، پلاژهای اختصاصی بانوان و آقایان، پیست کارتینگ، مجموعة فرهنگی‌ـ‌ورزشی مریم و اورژانس دریایی ازجمله جاذبه‌های گردشگری این جزیره هستند.
از ديدگاه ديپلماتيك جزيره كيش تا چه حد مي تواند نقش رابط ميان شركت هاي ايراني و شركت هاي خارجي ايفا كند؟
سرمايه گذاري هاي مشترك در جزيره كيش و همچنين استقرار بانك هاي خارجي ازجمله رويكردهاي مهم منطقه آزاد كيش بوده كه تا كنون اقدامات مهمي دراين باره صورت گرفته است. فرصت‌های سرمایه‌گذاری در کیش به طور طبيعي تسهيل كننده ارتباط بين شركت هاي ايراني و خارجي به صورت جوينت ونچر است. وجود 322 واحد توليدي صنعتي فعال و 18 هزار و 800 نفر شاغل در منطقه آزاد كيش از وجود سرمايه گذاري در منطقه حكايت دارد. از مهم‌ترین مزایای سرمایه‌گذاری صنعتی در منطقة آزاد کیش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
ـ ورود مواد اولیه و قطعات و ماشین‌آلات مورد نیاز کارخانه بدون پرداخت عوارض گمرکی و بندرگاهی
ـ صدور محصولات به خارج کشور بدون پرداخت عوارض گمرکی و بندرگاهی
ـ ارسال محصولات به داخل کشور براساس قانون ارزش افزوده
ـ دستیابی سریع، آسان، ارزان به بازارهای جهانی و بازارهای منطقه از طریق منطقة آزاد دبی
ـ امکان ترانزیت کالا به کشورهای آسیای میانه و کشورهای همسایه ایران
ـ دسترسی به نیروی انسانی ارزان از ملیت‌های مختلف
ـ وجود امکانات و تأسیسات زیربنایی مناسب در شهرک‌های صنعتی
ـ وجود بندرگاه با قابلیت پهلوگیری شناورهای با ظرفیت 10 هزار تن که در آیندة نزدیک ظرفیت فوق به 40 هزار تن افزایش خواهد یافت.
ـ نرخ‌های بسیار مناسب برای مصرف انرژی
ـ وجود مراکز تجاری متعدد و مجهز و شبکه‌های توزیع منسجم
ـ برگزاری منظم نمایشگاه‌های ادواری در زمینه‌های مختلف در سطح بینالمللی که امکان معرفی محصولات را با هزینة کم فراهم می‌نماید.
ـ رونق صنعت گردشگری و وجود هتل‌های مناسب و رویدادهای ورزشی و جشنواره‌ها که منجر به حضور سالانه بیش از دو میلیون گردشگر می‌گردد.
ـ معافیت مالیاتی 25 ساله برای انواع فعالیت‌های اقتصادی از تاریخ بهره برداری مندرج در مجوز
ـ امکان مشارکت با سرمایه‌گذاران خارجی بدون محدودیت در نسبت مشارکت و امکان سرمایه‌گذاری 100درصد خارجی
ـ آزادی کامل ورود و خروج اصل سرمایه و سود حاصل از فعالیت‌های اقتصادی
ـ آزادی انتقال ارز به خارج بدون هیچ‌گونه محدودیتی
ـ وجود واحدهای انبار و سردخانه و ظرفیت‌سازی مناسب در زمینة نگهداری کالا در سال‌های اخیر
ـ وجود دانشگاه و مجتمع‌های آموزشی علمی کاربردی برای تأمین نیروی انسانی متخصص و ماهر
ـ توسعة فعالیت‌های دانشگاهی و آموزشی در سطوح بینالمللی
ـ وجود سرعت عمل در انجام امور و حداقل بوروکراسی اداری بواسطه یکپارچگی و هماهنگی سازمان‌ها و مراکز تصمیم‌گیری و متمرکزشدن تمام امور تحت نظر سازمان منطقة آزاد کیش
ـ وجود بیمارستان مجهز با کادر تخصصی کارآمد و واحد بهداشت حرفه‌ای
ـ ارائة خدمت پولی و بانکی رقابتی توسط بانک‌های خصوصی و دولتی و خارجی
ـ ارائة خدمات بیمه توسط انواع مؤسسات بیمه دولتی و خصوصی
ـ موقعیت مکانی بسیار مناسب و نزدیکی به مناطق نفت خیز مانند عسلویه (پروژة پارس جنوبی) که نقش کیش را در پشتیبانی و ارائة خدمات فنی و مهندسی صنعت نفت اجتناب‌ناپذیر کرده است.
ـ عدم نیاز به اخذ روادید برای ورود اتباع خارجی
ـ سرمایه‌گذاران خارجی می‌توانند زمین را به قیمت مناسب اجاره نموده و مالکیت ساختمان‌ها و سایر تأسیسات ساخته‌شده بر روی زمین را به دست آورند.
اخيراً دكتر مظفري در خصوص راه اندازي بورس انرژي در كيش سخن گفته اند. آيا اين كه شركت هاي بزرگ نفتي بتوانند سهام و محصولات خود را از طريق كيش در بورس بين المللي عرضه كنند ممكن است؟
درحال حاضر، در زمینه اهمیت توسعه انرژی در مناطق آزاد بايد گفت ،از جمله ظرفیت‌هاي موجود در مناطق آزاد بايد به صنایع نفت ، گاز و سایر منابع انرژی اشاره کرد.این منابع جزو ظرفیت‌های مادر برای توسعه اقتصادی کشور به شمارمی روند. در این میان منطقه آزاد کیش و سایر مناطق آزاد در خلیج فارس با توجه به فلسفه وجودی آنها از جاذبه‌ها و پتانسیل‌های بالایی برای توسعه بخش‌های مختلف صنعت انرژی کشور، به ویژه نفت و گاز برخوردار است . با توجه به سابقه يكصدساله نفت ایران، جزيره کیش قادر است به هاب بزرگ انرژی برای منطقه تبدیل شود تا در کنار سایر بورس‌های انرژی در جهان، یک بازار بزرگ برای بخش انرژی باشد. این موضوع از طرف دیگر مي تواند زمینه‌های لازم را برای شکل گیری مجتمع‌های مهم پتروشیمی و پالایشگاهی در منطقه فراهم کند. این موضوع قابلیت‌های ایجاد یک رابطه تکمیلی بین این صنایع با مناطق آزاد تجاری را فراهم می‌کند و در این بین برپايي نمایشگاه‌های تخصصی انرژی در مناطق آزاد این توانمندی‌ها را يادآوري مي كند. برگزاري همایش‌هایی که در زمینه این صنایع و منابع انرژی می‌تواند با محوریت مناطق آزاد و با این منطق که این مناطق در زمینه‌های جذب سرمایه‌های خارجی و داخلی مورد نیاز موفق خواهند بود مي توانند زمینه‌های تسهیل صادرات انرژی و کالاهای نهایی مرتبط با حوزه نفت و گاز و ایجاد ارزش افزوده را در این صنعت فراهم كنند.
مركزيت پشتيباني سكوهاي حفاري در كيش و لجستيك نيازهاي سكوهاي پارس جنوبي و سكوهاي فلات قاره و تعميرات آن ها، نيروگاه توليد آب و برق همزمان(مپنا)، تكميل عمليات تاسيساتي خدمات رساني به شناورها (اعلام واطفاي حريق، آب و برق رساني به شناورها و تجهيزات كنترلي و الكترومكانيكال ايستگاه پمپاژ و مخازن ذخيره و متعادل ساز) در بندرگاه تجاري، خدمات پشتيباني نفت، تكنولوژي مركزيت حفاري دريايي كيش با 210 صنعت وابسته، از جمله زير ساخت هاي مهم در منطقه آزاد كيش است.
**گفت و گو: نزهت امیرآبادیان
** منبع: روزنامه کیش