به گزارش فرینا مرتضی بانک - مشاور رئیس جمهور - در برنامه پایش سه شنبه شب این هفته، ضمن بررسی عملکرد مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، با بیان اینکه مناطق آزاد منشأ اصلی قاچاق نیست، اظهار کرد: قاچاق تعریف خاص خود را دارد. براساس قانون، ورود کالا به مناطق آزاد باید بدون هیچ حق گمرکی باشد؛ ورود هر نوع کالا به جز 6 قلم کالای ممنوعه به منطقه آزاد بلامانع است، اما ورود همان کالا به سرزمین اصلی باید بر اساس قانون گمرکی باشد که این کار انجام می شود. بنابراین نمی‌توان ورود کالا به این مناطق را قاچاق تلقی کرد.
وی ادامه داد: ممکن است برخی صاحبنظران به این دلیل که به مفهوم اصلی قوانین وارد نیستند یا اطلاع ندارند یا نمی‌دانند چنین قانونی وجود دارد، وجود کالا در مناطق آزاد را قاچاق تلقی می‌کنند.
به همسایگان نگاه کنیم از جمله امارات و دبی که خیلی به آنها انتقاد می‌کنیم تمام کالاهایی که تجار ما می‌آورند به آن مناطق از جمله جبل علی می‌رودو دپو می شود.
دبیر شورایعالی مناطق آزاد تصریح کرد:ما برای کشوری مانند امارات این ظرفیت اقتصادی را ایجاد کرده‌ایم که تجار ما کالای خود را آنجا ببرند. قانونگذار خیلی پیش از این برای تغییر این جهت‌گیری اعلام کرد مناطق آزاد از یک مقرراتی برخوردار باشد تا جریان را تغییر دهد. به نظرم این ظرفیت بسیار خوبی بود اما تبلیغات منفی علیه مناطق آزاد، واقعیت‌ها را تغییر داده و باعث برداشت اشتباه می‌شود.
وی گفت: مشکلی که اکنون وجود دارد این است که چرا ورود کالا به این مناطق آزاد است. در حال حاضر کالاها از دبی وارد کشور می شوند. ما در مناطق آزاد به دنبال این هستیم که کالاها به جای دبی از مبدا مستقیم وارد مناطق آزاد شود. اما فعلا اینگونه نیست و امارات از این فرصت استفاده کرده است.
مرتضی بانک که در برنامه پایش سخن می‌گفت، با بیان اینکه قانونگذار برای تغییر جهت‌گیری فوق، مزایایی را به مناطق آزاد داده است، افزود: تبلیغات منفی در مورد مناطق آزاد شده است. علیرغم اینکه کالا می‌تواند بدون هیچ گونه محدودیتی وارد مناطق آزاد شود برای جلوگیری از قاچاق اقداماتی صورت گرفته است. اولین کار این بوده که سیستم کمرگ کشور را به سیستم کمرگ مناطق آزاد را به صورت پرتال جامع متصل کرده‌ایم. به جز منطقه آزاد قشم که تا یکماه آینده متصل می‌شود ورود کالا به مناطق آزاد در چارچوب اطلاعاتی است که به گمرک داده می شود.
بانک افزود: در مورد مناطق ویژه باید گفت که بحث آن با مناطق آزاد جداست و مناطق ویژه مختص شرکت های تولیدی و صنعتی است.
مشاور رییس جمهور در ادامه بیان کرد: مشکل قاچاق از مناطق آزاد، ربطی به این مناطق ندارد و متولی قانونی رسیدگی به این موضوع گمرک کشور است. کل واردات مناطق آزاد در 5 سال گذشته که به منظور تولید، عرضه و مصرف داخل منطقه انجام می شود کمتر از10 میلیارد دلار بوده در حالی که در همین مدت ارزش صادرات غیر نفتی از مبدا مناطق آزاد به سرزمین اصلی و خارج از کشور بیش از 10 میلیارد دلار است و این به غیر از عدد صادرات نفتی و صادرات ترانزیتی است.
وی اضافه کرد: به دلیل شرایط خاص کشور مقررات دیگری که البته محدودیت بود برای مناطق آزاد تصویب شده و آن ثبت سفارش است. با اینکه فرصت بسیار کمی داشتیم سیستم ثبت سفارش مناطق آزاد را راه‌اندازی و به سیستم ثبت سفارش متصل کردیم. به این ترتیب یک مانع دیگری برای ورود کالای ممنوعه ایجاد کردیم.
وی با بیان اینکه "قاچاق در مناطق آزاد شکل گرفته" یک بحث است، اظهار کرد: اینکه گفته شود 10 درصد از قاچاق کشور مربوط به منطقه آزاد است به فرض صحت هم ،نشان می‌دهد مبدا قاچاق مناطق آزاد نیستند.
مشاور رئیس‌جمهوری در واکنش به اظهارات دادستان کل کشور مبنی بر قاچاق کالا در مناطق آزاد، بیان کرد: نامه مفصلی برای وی فرستادم که هنوز پاسخ آنرا نداده‌اند. این بحث درباره مناطق آزاد اینگونه نیست.
بانک با بیان اینکه خواهش می‌کنم از این موضوع عبور کنیم تا حقی که این قانون برای کشور ایجاد کرده است ضایع نشود، گفت: کل واردات کالا در مناطق آزاد سال 97 یک میلیارد و 200 میلیون دلار بوده است که حدود ۶۰۰ میلیون دلار آن مربوط به بازرگانان است؛ یعنی کالایی که امکان ورود به سرزمین اصلی دارد این میزان است. 1800 واحد صنعتی و تولیدی در مناطق آزاد داریم که مواد اولیه آنها از خارج تامین می شود. و این عدد خودش بیانگر دلیل ورود این میزان کالا می باشد.
از سوی دیگر 10 تا 13 میلیون مسافر داریم که یکی از مقاصد آنها مناطق آزاد است؛ اگر این مسافران به ترکیه یا امارات بروند چه میزان کالا وارد می‌کنند. ارزی که برای بلیت هواپیما می‌دهند چه میزانی است؟
مشاور رئیس‌جمهوری در ادامه با اشاره به اینکه اگر برای این 10 میلیون نفر امکانات ایجاد نکنیم می روند ترکیه، امارات، گرجستان، ارمنستان، دبی و حتی افغانستان. و اینکه این میزان تردد گردشگر که در مناطق داریم خودش یک فرصت مناسب است که باید به آن توجه شود.
وی تصریح کرد: در 20 روز عید 700 هزار نفر به قشم رفتند، اگر نیایند باید کجا بروند. اگر نیایند باید ترکیه بروند یعنی هر کدام از این 10 میلیون نفر 80 دلار کالا بیاورند 800 میلیون دلار می‌شود.
دبیر شورای عالی مناطق آزاد گفت: در هشت ماه ابتدای امسال کل واردات مناطق آزاد ۸۰۰ میلیون دلار بوده است. طی شش سال اخیر کل صادرات غیر نفتی از مناطق آزاد و ویژه کشور، ۱۶۱ میلیارد دلار یعنی سالانه حدود 24 میلیارد دلار و کل واردات در این مناطق نیز در دوره مشابه ۴۰ میلیارد دلار بوده است. نباید درباره دستاوردهای خودمان ظلم کنیم.
بانک در ادامه افزود: سرمایه‌گذاری خارجی در مناطق آزاد طی شش سال اخیر یک و نیم میلیارد دلار و در مناطق ویژه سه میلیارد دلار بوده است. باید برای اقتصاد کشور زیرساخت های مناسب را فراهم آورد. سرمایه‌گذار داخلی در مناطق آزاد در دوران تحریم افزایش داشته است که خود نشان دهنده توجه به رونق تولید است.
وی در ادامه پیش بینی کرد که امسال ۱۱ هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری داخلی در این مناطق انجام شود.
مشاور رییس جمهور با انتقاد از رویکرد یک طرفه برخی از برنامه های صدا و سیما افزود واقعیت ها را به شکل برابر نمایش دهید و افکار عموم مردم را خدشه دار نکنید، اگر شما در برنامه از کاستی ها فسلم یا موشن گرافی چخش می کنید باید فرصت برابری در اختیار مهمان برنامه قرار دهید تا بتواند از اقدامات، عملکرد و برنامه های خود فیلم و تصویر نشان دهد.
وی در بخش دیگری از صحبت های خود با اشاره آمار به اشتغال در مناطق آزاد و ویژه گفت: در حال حاضر 510 هزار نفر در بخش های غیر دولتی در این مناطق فعالند که این عدد قابل تامل است و با اتمام برنامه های در دست اقدام ما این عدد رشد قابل توجهی نیز خواهد داشت.
مرتضی بانک مشاوررییس جمهور ودبیر شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی به دعوت شبکه 1 سیما در برنامه پایش حضور یافت و راجع به عملکرد مناطق آزاد بحث و تبادل نظر کرد