علی مقدس زاده
معاون عمرانی سازمان منطقه آزاد کیش
یکی از رسالت هایی که سازمان منطقه آزاد کیش در حوزه عمرانی دارد توسعه کمی و کیفی کیش بوده که این مهم باید در دو بخش انجام شود؛ بخش نخست زیرساختهایی است که سازمان ایجاد می کند و دیگر سرمایه گذاری توسط بخش خصوصی است که سرمایه گذاران با رویکرد توسعه گردشگری برای رونق کیش تلاش می کنند. سازمان در حوزه عمرانی با چنین مبنایی، پروژه های بزرگ و متناسب با بودجه یک هزار و 100 میلیارد تومانی سال 99 در دست اجرا دارد.
این پروژه های زیرساختی شامل ترمینال جدید فرودگاه جزیره کیش است که بهره برداری از آن، ظرفیت جذب گردشگر و مسافر که در ترمینال فعلی سالانه 1/8میلیون نفر است را به 6 میلیون نفر ارتقاء خواهد داد.
از دیگر پروژه های زیرساختی ما در منطقه آزاد کیش لایروبی اسکله 35 هزار تنی بندرگاه کیش است که قرار داد آن منعقد شده و در سال 99 عملیات اجرایی آن آغاز شده و هزینه های آن 600 میلیارد تومان برآورد شده است.
یکی دیگر از موضوعات زیرساختی مد نظر سازمان در حوزه معاونت عمرانی، برآورد دقیق زمان اجرا و هزینه طرح ها بوده که البته نوسانات نرخ ارز بر آن بسیار تاثیرگذار است، مدیریت و نظارت صحیح بر عملیات اجرایی و اتمام پروژه های عمرانی در زمان های مقرر، از دغدغه های این حوزه است.
زمان بر بودن و تاخیر در اجرای طرح های عمرانی در کشور، نقیصه ای است که بسیاری به آن اذعان دارند. به طور متوسط طرح های عمرانی بیش از 5/2 برابر براورد اولیه زمانبر بوده اند و بیش از 50 درصد پروژه ها مطابق برنامه زمانبندی انجام نشده که موجب آسیب های جبران ناپذیر و اتفاقات نامبارکی چون هزینه های سربار اضافی متناسب با تورم، معطل ماندن سرمایه ای ملی و محروم شدن بخشی از جامعه از خدمات طرح انجام نشده به واسطه عدم بهره برداری به موقع می شود. برای پرهیز از این وضعیت، دقت بیشتری بر مدیریت زمان در کارهای بزرگ عمرانی اعمال می گردد و برآورد های اولیه از پارامتر های مورد توجه محسوب می شود.
طبق مستندات و سوابق موجود، سازمان منطقه آزاد کیش در سال های گذشته حتی برای پرداخت حقوق دچار مضیقه مالی بوده است. اما خوشبختانه در دو سال اخیر این مسائل حل شده و نگرانی در زمینه تامین مالی وجود ندارد. به همین خاطر خیلی از پروژه ها می تواند سرعت بیشتری بگیرد بویژه اینکه طرح ها یا از طریق BOT و یا به صورت تهاتر و پرداخت نقدی اجرا می شود.
در کشور بودجه های عمرانی دستگاه های دولتی در مضیقه است و متناسب با اجرای پروژه ها نیست. سازمان های متولی اداره مناطق آزاد که به صورت درآمد و هزینه اداره می شوند و بودجه ای از دولت دریافت نمی کنند، نه مشمول مالیات هستند و نه از پول نفت بهره می برند، و تنها از محل درآمدهای سازمان بودجه را تامین کرده و راحت تر در تامین منابع عمل می کنند.
تعیین تکلیف طرح جامع کیش یکی از برنامه های بسیار مهم معاونت عمرانی سازمان است که در سال 1384با چشم انداز 20 ساله تهیه شده است که اساسا با نگاهی کارشناسانه 20 سال برای طرح جامع جزیره کیش زمانی طولانی محسوب می شود. چراکه بعد از طرح جامع، طرح تفصیلی باید تهیه شود و بعد از این مدت زیاد عملا معنایی ندارد و به طور منطقی باید اعتبار طرح جامع 5 سال باشد.
طرح جامع جزیره کیش در سال 1396 توسط مشاور بازنگری و اعلام نظر شد. با توجه به اینکه این طرح هنوز تعیین تکلیف نشده، در دستور کار حوزه عمرانی سازمان قرار دارد تا به تصویب شورایعالی مناطق آزاد برسد.
در سه دهه گذشته، مدیران عامل در منطقه آزاد کیش، پهنه های مختلفی برای کاربری های گوناگون در نظر گرفته اند و زیرساختهایی ایجاد کردند که وجود آنها موجب جذابیت و جذب سرمایه گذار بخش خصوصی شد تا با انجام پروژه های بزرگ، بستر رونق امروز کیش را فراهم آوردند. اما این پهنه ها در حال اتمام است، در حالی که وقتی با هواپیما از بالا به جزیره نگاه می کنیم دو سوم کیش بیابانی است و می بایست حداقل 10 سال پیش، با در نظر گرفتن پهنه های جدید ، زیرساخت ها ایجاد و سرمایه گذاری ها انجام می شد که قطعا جذب سرمایه گذاران بیشتر و به دنبال آن رونق و توسعه سریعتر جزیره را به همراه داشت. به همین منظور بررسی،شناسایی و تعیین یک پهنه جدید برای سرمایه گذاری های نو در دستور کار معاونت عمرانی قرار گرفت تا با استفاده از نظرات مشاور، زیرساختها مهیا شود تا در آینده شاهد رونق همه جانبه این جزیره زیبا باشیم.
اقدامی که با چشم انداز تامین 25 ساله نیاز کیشوندان موفق به انجام آن شدیم، ایجاد شبکه جمع آوری آب های سطحی پس از بارندگی هاست که بیش از یکسال زیمن برد. خوشحالیم که بگوئیم، بعد از گذشت 4 یا 5 دهه از اجرای طرح های توسعه ای، جزیره کیش از این طرح برخوردار و 80 درصد مشکلات آبگرفتگی سطح جزیره حل شده و پس از اتمام مراحل نهایی، این مسئله به صورت 100 درصدی رفع می شود. این در شرایطی است که هنوز برخی شهر های کشورهای همجوار در خلیج فارس، فاقد شبکه جمع آوری آب های سطحی هستند.
توسعه تصفیه خانه پساب کیش از دیگر اقدامات مثبت صورت گرفته بود که عملیات آن یکسال پیش آغازشد و درحال اجرا است. امیدواریم در چند ماه آینده با برنامه ریزی که در شرکت عمران خدمات شده به اتمام برسد
ارتقا تکنولوژی بازیافت نیز از دیگر اقدامات حوزه عمرانی است که در حال حاضر تامین کننده نیاز امروز کیش می باشد و بر اساس برنامه ریزی ها پس از انعقاد قرارداد، نیاز کیش در این زمینه را تا 25 سال تامین خواهد کرد.
در خصوص ایجاد جزیره مصنوعی در مجاورت کیش باید گفت که پس از لایروبی اسکله 35 هزارتنی ، احجامی که طی لایروبی حاصل شده تجمیع می شود و زمینی حدودا 40 هکتاری را به جزیره اضافه خواهد کرد که قرارداد اجرای آن با قرارگاه خاتم امضا شده و عملیات اجرایی آن قبل اتمام سال جاری آغاز می شود و مدت قرارداد 18 ماه است و تا سال 1401 این طرح طبق زمانبندی به پایان برسد.